Szkoła lub placówka publiczna realizuje eksperyment pedagogiczny w oparciu o art. 45 oraz art. 70 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 737 z późn. zm.).
Szkoły/placówki niepubliczne zgodnie z art. 178 ustawy – Prawo oświatowe mogą ubiegać się o statut szkoły eksperymentalnej. Informacje przedstawione poniżej dotyczą wyłącznie szkół i placówek publicznych.
I. Informacje ogólne
1. Eksperyment powinien polegać na modyfikowaniu istniejących lub wdrożeniu nowych działań w procesie kształcenia, przy zastosowaniu nowatorskich rozwiązań programowych, organizacyjnych, metodycznych lub wychowawczych, w ramach których są modyfikowane warunki, organizacja zajęć edukacyjnych lub zakres treści nauczania, w szczególności określone w art. 14 ust. 1 pkt 3-5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r.- Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 737 z późn. zm.) w obszarze:
- zatrudnienia kwalifikowanej kadry lub osób niebędących nauczycielami, o których mowa w art. 15 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe;
- modyfikacji programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia ogólnego, a w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe, również podstawy programowe kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego albo podstawy programowe kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego;
- modyfikacji ramowego planu nauczania;
- zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, o których mowa w rozdziałach 3a i 3b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2024 r. poz. 750 z późn. zm.).
2. Celem eksperymentu pedagogicznego realizowanego w szkole lub placówce publicznej jest rozwijanie kompetencji i wiedzy uczniów oraz nauczycieli.
3. Rodzaje eksperymentów pedagogicznych i wymóg udzielenia zgody właściwego organu:
- eksperyment pedagogiczny dotyczący zawodu – wymaga zgody ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;
- eksperyment pedagogiczny w szkole artystycznej – wymaga zgody ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego; nie jest przedmiotem niniejszego opracowania;
- eksperyment pedagogiczny inny niż wymieniony w pkt 1 i 2 – wymaga zgody kuratora oświaty.
4. Eksperyment pedagogiczny jest przeprowadzany pod opieką jednostki naukowej, tj.:
- uczelni;
- federacji podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki;
- instytutów naukowych PAN;
- instytutów badawczych, działających na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2024 r. poz. 534);
- międzynarodowych instytutów naukowych utworzonych na podstawie odrębnych ustaw działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- Polskiej Akademii Umiejętności,
- innych podmiotów prowadzących głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły.
W przypadku eksperymentu pedagogicznego dotyczącego zawodu nieokreślonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, eksperyment jest przeprowadzany pod opieką jednostki naukowej dla danego zawodu.
5. Dyrektor szkoły lub placówki, na podstawie uchwały rady pedagogicznej i po uzyskaniu opinii rady rodziców, występuje z wnioskiem o wyrażenie zgody na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego w szkole lub placówce:
- w przypadku eksperymentu pedagogicznego dotyczącego zawodu do ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania za pośrednictwem Wielkopolskiego Kuratora Oświaty, który załącza swoją opinię;
- w przypadku eksperymentu pedagogicznego innego niż wymienione wyżej do Wielkopolskiego Kuratora Oświaty.
II. Wymagane dokumenty
1. Złożona dokumentacja powinna zawierać wniosek z określeniem celu, założeń, czasu trwania i sposób realizacji eksperymentu pedagogicznego.
2. Do wniosku (Załącznik nr 1) o wyrażenie zgody na realizację eksperymentu pedagogicznego dołącza się:
- opinię jednostki naukowej dotyczącą założeń eksperymentu pedagogicznego wraz ze zgodą tej jednostki na sprawowanie opieki nad przebiegiem eksperymentu,
- zgodę rady pedagogicznej wyrażoną w uchwale,
- opinię rady szkoły lub placówki,
- opinię rady rodziców,
- pisemną zgodę organu prowadzącego na finansowanie planowanych działań, jeżeli eksperyment wymaga przyznania szkole/placówce dodatkowych środków budżetowych.
3. W przypadku eksperymentu pedagogicznego dotyczącego zawodu nieokreślonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego do wniosku (Załącznik nr 2) dołącza się dokumenty wymienione w pkt 2 oraz:
- uzasadnienie potrzeby prowadzenia kształcenia w danym zawodzie,
- podstawę programową kształcenia w zawodzie, sporządzoną z uwzględnieniem charakterystyk poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji pierwszego i drugiego stopnia oraz propozycję przypisania poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji do kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie,
- program nauczania zawodu,
- tygodniowy lub semestralny rozkład zajęć,
- pozytywną opinię wojewódzkiej rady rynku pracy o zasadności kształcenia w danym zawodzie, zgodnie z potrzebami rynku pracy, o której mowa w art. 22 ust. 5 pkt 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2024 r. poz. 475 z późn. zm.).
- pozytywną opinię zawartości merytorycznej programu nauczania zawodu wydaną przez:
- jednostkę naukową właściwą dla zawodu,
- organizację pracodawców, samorząd gospodarczy lub inną organizację gospodarczą, stowarzyszenie lub samorząd zawodowy, lub pracodawcę, właściwych dla zawodu, którego dotyczy wniosek,
- harmonogram realizacji eksperymentu pedagogicznego,
- informację o niezbędnych warunkach prowadzenia eksperymentu, w tym o warunkach:
- lokalowych,
- finansowych,
- wyposażeniu, kadrze,
- przykładowe zestawy zadań egzaminacyjnych.
III. Składanie dokumentów
1. W przypadku eksperymentu pedagogicznego dotyczącego zawodu nieokreślonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego wniosek wraz z wymaganą dokumentacją dyrektor szkoły składa osobiście/przesyła do Kuratorium Oświaty w Poznaniu.
Wielkopolski Kurator Oświaty przekazuje powyższy wniosek wraz ze swoją opinią do Ministra Edukacji, do dnia 31 marca roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym jest planowane rozpoczęcie eksperymentu.
Z uwagi na konieczność opiniowania ww. wniosku zaleca się, by wniosek wraz z dokumentacją dyrektor szkoły złożył osobiście/przesłał do Kuratorium Oświaty w Poznaniu do dnia 10 marca roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym jest planowane rozpoczęcie eksperymentu.
2. W przypadku eksperymentu pedagogicznego wymagającego zgody Wielkopolskiego Kuratora Oświaty, dyrektor szkoły/placówki składa osobiście/ przesyła wniosek wraz z wymaganą dokumentacją do Kuratorium Oświaty w Poznaniu, do 31 marca roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym jest planowane rozpoczęcie eksperymentu.
W przypadku akceptacji planowanych działań eksperymentalnych Wielkopolski Kurator Oświaty wyraża zgodę na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego w szkole/placówce publicznej.
IV. Postępowanie w trakcie trwania eksperymentu pedagogicznego
1. Dyrektor szkoły/placówki prowadzącej eksperyment pedagogiczny przekazuje organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny, nie później niż do dnia 30 września, sprawozdanie z realizacji eksperymentu w poprzednim roku szkolnym:
- w przypadku eksperymentu pedagogicznego dotyczącego zawodu nieokreślonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego oraz eksperymentu pedagogicznego, na który zgodę wyraził kurator oświaty, do Wielkopolskiego Kuratora Oświaty.
2. Sprawozdanie z realizacji eksperymentu w poprzednim roku szkolnym zawiera:
- wyniki i wnioski z przeprowadzonego przez dyrektora szkoły lub placówki nadzoru pedagogicznego w zakresie realizowanego eksperymentu pedagogicznego,
- opinię jednostki naukowej sprawującej opiekę nad przebiegiem eksperymentu pedagogicznego,
- w przypadku eksperymentu pedagogicznego dotyczącego zawodu nieokreślonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, w sprawozdaniu z realizacji eksperymentu w poprzednim roku szkolnym, oprócz powyższego, należy także zawrzeć informację o realizacji harmonogramu eksperymentu.
V. Postępowanie po zakończeniu eksperymentu pedagogicznego
1. W przypadku eksperymentu pedagogicznego dotyczącego zawodu nieokreślonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego dyrektor szkoły lub placówki przekazuje bezpośrednio po zakończeniu eksperymentu ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania sprawozdanie z przeprowadzonego eksperymentu pedagogicznego, które zawiera:
- wnioski z przeprowadzonego eksperymentu pedagogicznego,
- wnioski dotyczące potrzeby wprowadzenia danego zawodu do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego,
- do sprawozdania dołącza się opinię jednostki naukowej sprawującej opiekę nad przebiegiem eksperymentu pedagogicznego,
- opinię organizacji pracodawców, samorządu gospodarczego lub innej organizacji gospodarczej, stowarzyszenia lub samorządu zawodowego, pracodawcy, właściwych dla danego zawodu.
Powyższe sprawozdanie dyrektor szkoły lub placówki przekazuje także organowi prowadzącemu i organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny.
2. Sprawozdanie, o którym mowa w pkt 1, dyrektor szkoły lub placówki składa za pośrednictwem Wielkopolskiego Kuratora Oświaty, który dołącza swoją opinię.
3. Dyrektor szkoły lub placówki prowadzącej eksperyment pedagogiczny, na który zgodę wyraził kurator oświaty, bezpośrednio po jego zakończeniu przekazuje Wielkopolskiemu Kuratorowi Oświaty sprawozdanie z przeprowadzonego eksperymentu pedagogicznego, które zawiera:
- wnioski z przeprowadzonego eksperymentu pedagogicznego,
- do sprawozdania dołącza się opinię jednostki naukowej sprawującej opiekę nad przebiegiem eksperymentu pedagogicznego.
Powyższe sprawozdanie dyrektor szkoły lub placówki przekazuje także organowi prowadzącemu.
VI. Informacje dodatkowe – przy planowaniu eksperymentu pedagogicznego warto pamiętać, że:
1. Eksperyment pedagogiczny realizowany w szkole lub placówce nie może prowadzić do zmiany typu szkoły lub rodzaju placówki.
2. Eksperyment pedagogiczny realizowany w szkole prowadzącej kształcenie zawodowe nie może polegać na nauczaniu zawodu określonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego albo klasyfikacji zawodów szkolnictwa artystycznego w innym typie szkoły niż typ szkoły wskazany w tych klasyfikacjach.
3. Eksperyment pedagogiczny nie może naruszać uprawnień ucznia do bezpłatnej nauki, wychowania i opieki w zakresie ustalonym w ustawie – Prawo oświatowe oraz w ustawie o systemie oświaty, a także w zakresie uzyskiwania wiadomości i umiejętności niezbędnych do ukończenia danego typu szkoły.
4. Eksperyment pedagogiczny nie może naruszać warunków i sposobu przeprowadzania egzaminów, określonych w przepisach odrębnych.
5. Postępowanie rekrutacyjne do szkół, placówek lub oddziałów, w których jest przeprowadzany eksperyment pedagogiczny, odbywa się na podstawie przepisów ustawy – Prawo oświatowe. Minister lub kurator oświaty, udzielając zgody na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego, może także wyrazić zgodę na inne warunki, tryb lub kryteria brane pod uwagę w postępowaniu rekrutacyjnym.
VII. Miejsce składania wniosków:
Kuratorium Oświaty w Poznaniu
ul. Kościuszki 93
61-716 Poznań (Kancelaria Urzędu)
VIII. Informacji w sprawie eksperymentu pedagogicznego w Kuratorium Oświaty w Poznaniu udzielają:
- starszy wizytator Cecylia Ogiba, tel. 539 093 696, adres email: c.ogiba@ko.poznan.pl
- starszy wizytator Hanna Rajcic-Mergler, tel. 780 386 073, adres email: h.mergler@ko.poznan.pl