Zasady funkcjonowania szkół niepublicznych określone zostały w Rozdziale 8 Szkoły i placówki niepubliczne (art. 168 – 182) ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo światowe (Dz.U. z 2023 r. poz. 900 z późn. zm.).
Szkoły niepubliczne działają w oparciu o statut nadany przez osobę prowadzącą, który, zgodnie z art. 172 ust. 2 określa w szczególności:
- nazwę, typ szkoły lub rodzaj placówki, cel placówki oraz ich siedzibę i zadania;
- osobę prowadzącą szkołę lub placówkę;
- organy szkoły lub placówki oraz zakres ich zadań;
- organizację szkoły lub placówki.
Szkoły niepubliczne, tak samo jak szkoły publiczne, zobowiązane są do przestrzegania wymagań określonych w art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900 z późn.zm.), tj.:
- realizowania programów nauczania uwzględniających podstawę programową kształcenia ogólnego, a w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – również podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego;
- realizowania obowiązkowych zajęć edukacyjnych w okresie nie krótszym oraz w wymiarze nie niższym niż łączny wymiar poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych określony w ramowym planie nauczania szkoły publicznej danego typu;
- stosowania zasad klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów, o których mowa w ust. 1 pkt 5;
- prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania ustaloną dla szkół publicznych;
- w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – kształcenia w zawodach określonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego;
- zatrudniania nauczycieli obowiązkowych zajęć edukacyjnych, o których mowa w pkt 2, posiadających kwalifikacje określone dla nauczycieli szkół publicznych; przepisy art. 15 ust. 2, 4 i 6 stosuje się odpowiednio;
- stosowania organizacji roku szkolnego ustaloną dla szkół publicznych.
Kurator oświaty, zgodnie z art. 176 ust. 2. w ciągu 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności przez niepubliczną szkołę podstawową lub ponadpodstawową, jest obowiązany sprawdzić spełnianie wyżej określonych warunków.